Karai Kasang Hpe Chye Chyang Lu Na Hpaji Anhte Hpe Jaw Mi

(Give Us the Wisdom to Know the Lord)

Ehpesu 1 :17; Hebre 8:11;Esaia 11:6-9

(I. Ga Hpaw)

            Shinggyim masha hta nga ai atsam marai law law hta na lak lai dik ai atsam langai mi gaw bawnu machye machyang hte seng ai atsam rai nga ai. Ndai machye machyang gaw, hkring nga ai n re sha matut manoi jat nga ding yang re majaw, mungkan gaw galu kaba galai shai wa ai rai nga ai. Ning re machye machyang lu ai lam gaw, Karai Kasang a hkrang bung sumla hpe dagraw da lu ai majaw rai nga ai (NN. 1:26-27).  Karai Kasang gaw, chye chyang ai lam yawng hkum tsup ai wa re majaw, shi a hkrang bung sumla dagraw hkam la lu ai shinggyim masha ni mung, machye machyang hte hpring tsup lu ai rai nga ai.  Dai majaw Karai Kasang shinggyim masha hpe hpan da ai shaloi, machye machyang hte hpring tsup wa na matu yaw shada lam nga nga ai.  Grau nna, shinggyim masha yawng Karai Kasang hpe chye chyang lu na matu gaw, Karai kasang a yaw shada lam kaba rai nga ai. Dai majaw Hkristan ni shachyen shaja galaw nga ai bungli hta mungkan masha yawng Karai Kasang hpe chye chyang let, shi a hpung shingkang hpe shadan jahkung na lam kaba lawm nga ai.

II. Karai Kasang Hpe Chye Chyang Lu Ai Lam Ni

Karai Kasang gaw, mungkan danghta nga yawng nga pra yawng hpe hpan tawn da ai wa re majaw, ndai mungkan ga hta shi a lata hkang, shi a gawng shingyan ni hpe mu lu nga ai. Kasa Pawlu tsun ai hte maren, Karai Kasang gaw anhte hpe hpan da ai (shabyin da ai) hte maren, dai hpan da ai arai ni hpe yu nna, Karai Kasang a shingyan hpe adan aleng mu lu nga ai (Roma 1:19-20).  Dai majaw, mungkan ga hta shi hte shi galai shai nga ai shingra tara ni hpe yu let, Karai Kasang a lam kau chyen mi chye lu nga ai. Hpan da hkrum ai shinggyim masaha ni a lak lai ai atsam marai, mai kaja lam ni hpe yu nna mung Karai Kasang hpe chye lu ai lam ni nga nga ai.  Ndai zawn chye lu ai lam ni gaw wenyi makam masham hte n re ai sha, bawnu machye machyang hte chye chyang lu ai lam ni rai nga ai.  Lam lahkawng hku nna Karai Kasang hpe labau hku nna chye chyang lu nga ai.  Grau nna ndai lam hpe Israela amyu masha ni a labau hpe yu yang mu lu nga ai.  Israela amyu masha ni, Karai Kasang hpe shanhte a kaji kawa ni hpe Karai Kasang hkye hkrang shaw la ai labau hku nna, chye chyang lu ai rai nga ai.  Lam masum hku nna Karai Kasang hpe grau hkum tsup kup ai hku chye lu ai gaw, Madu Yesu Hkristu hta rai nga ai.  Karai Kasang hpe lam a myu myu hku nna chye lu ai rai tim Yesu Hkristu hta mahtang hpring tsup ai hku mu chye lu nga ai (Kol. 1:15).  Yesu Hkristu shangai chyinghkai wa ai lam, sasana magam bungli galaw ai lam, masha law law hpe daw jau ai lam, nni nkri zingri zingrat hkam ai lam yawng gaw, Karai Kasang kaning re wa re hpe sakse hkam shadan shadawng nga ai.  Ndai lam hpe kam sham myit hte chye chyang lu nga ai (2 Kor 4:4).  Ndai zawn Karai Kasang hpe lam amyu myu hku chye chyang lu ai rai tim shi a lam yawng hkum tsup hkra chye sai ngu kadai mung n lu tsun nga ai.  Dai majaw Mawshe gaw Karai Kasang hte hkrum shaga lu ai wa raitim shi a lam grau grau chye na lu let shi ra sharawng ai lam hpe hkan sa lu na matu hpyi nga ai (Pru. 33:13).  Dai hte maren kasa Pawlu mung Ehpesu hpung masha ni Karai Kasang hpe grau grau chye chyang wa lu na hpaji lu la u ga akyu hpyi ya ai rai nga ai (Ehpesu 1:17).

III. Karai Kasang Hpe Chye Chyang Ai Hta N Hkum Tsup Lu Ai Lam Ni

            Shinggyim masha gaw Karai Kasang a hkrang bung sumla dagraw da ai majaw, hpaji machye machyang hte hpring tsup ai masha tai lu ai rai tim, Karai Kasang hpe chye chyang ai lam hta n hkum tsup lu ai lam ni law law nga nga ai. Karai Kasang hpe chye chyang ai hta, n hkum tsup lu ai lam ni law law hta na langai mi gaw, Karai Kasang hte shinggyim masha a lapran, lamu hte aga shai ai zawn shai ai majaw rai nga ai (Esaia 55:9).  Hpan Madu Karai hte hpan da hkrum ai masha a myit ai lam gaw, bung lu na matu n mai byin nga ai.  Karai Kasang gaw Hpan Wa Ningsang Chye Wa Ningchyang wa re majaw, shadawn shadang n nga nga ai.  Dai majaw shadawn shadang kata kaw nga ai masha, (ga shadawn: asak kaba wa ai shaloi bawnu hta ra rawg wa ai, aten ladaw hta hkan nna chye chyang ai lam ni galai shai wa ai, tinang myit machyu nna myit sawn chye ai, kade chye chyang ai wa rai tim hpang jahtum si ai hpe n tawt lai lu ai) gaw, Karai Kasang a lam yawng chye sai, ngu n lu tsun nga ai.  Lam lahkawng hku nna, Karai Kasang a lam hkum tsup hkra n chye lu ai gaw, yubak mara a majaw rai nga ai.  Ningpawt Ninghpang Laika kaw nna Shingran laika htum du hkra hti yang, shinggyim masha ni a n hkru n shawp lam ni hpring pri rai nga ai hpe mu lu nga ai.  Myihtoi Yeremia tsun ai hte maren, shinggyim masha a myit masin hta grau nna n hkru ai, n kaja ai gaw kaga n nga nga sai (Yeremia 17:9).  Yubak a majaw, shinggyim masha hta rawng ai Karai Kasang a hkrang bung sumla gaw daw hten mat sai, ngu Karai hpaji ninghkring nkau mi mu mada nga ai.  Dai majaw, Karai Kasang a hkrang bung sumla hpe shadan shadawng ai, shinggyim masha a machye machyang hta ra rawng ai lam nga nga sai.  Shinggyim masha ni kade daram chye chyang sai ngu tim, dai chye chyang ai hta jahten sharun ai lam gaw kapyawn lawm nang nga ai.  Hkristan Hpung labau hpe bai nhtang yu yang, Karai Kasang hpe chye chyang ai hta n hkum tsup lu ai majaw, shut shai ai lam ni law law nga lai wa sai.  Dai majaw, dai ni Chyum hpaji jawng ni hta madung tawn nna galaw nga ai magam bungli gaw, Karai Kasang a lam grau hkum tsup hkra chye wa lu nna, labau hta shut shai lai wa sai ni hpe bai n kahtap shut na hte, Karai Kasang sharawng awng ai magam bungli ni hpe galaw lu na matu, ra kadawn ai hpaji ni hpe sawk sagawn hka ja ai bungli rai nga ai.  Karai Kasang hpe hkum tsup hkra n chye lu ai lam masum gaw, hpang jahtum nhtoi n du shi ai majaw rai nga ai.  Dai ni Karai Kasang hpe chye lu ai gaw, jamna hta mu lu ai zawn adan aleng n re ai sha, daw chyen mi sha naw rai nga ai (1Kor. 13:12).  Hpang jahtum nhtoi hta Madu Yesu shi nan bai du sa wa ai shaloi, Karai Kasang hpe hkum tsup kup ai hku chye lu na rai nga ai.  Dai majaw, Karai Kasang hpe chye chyang lu na matu akyu hpyi ai lam gaw hkum tsup kup wa na nhtoi (Karai Kasang gaw sumsing lamu e myit dik ai zawn ga ningtsa e mung myit dik wa na n htoi) hpe myit mada let kam sham ai lam rai nga ai.

IV. Wudang Ntsa Hta Mu Chye Shangun Ai Karai Kasang

       Lahta de tsun da ai, Karai Kasang hpe chye chyang ai lam hta n hkum tsup shangun ai lam ni hpe, atsawm shen dinglik yu ai shaloi, Karai Kasang a hkye hkrang la ai magam bungli hpe n chye na ai majaw re ai hpe, lam mi hku nna mu lu nga ai.  Shinggyim masha ni Hkye La Madu hpe hpung shingkang arawng sadang, arawng aya hte du sa let, shi amyu masha ni hpe hpyen ni a lata kaw na, awng padang kaba hte hkrang shaw la na hku myit mada lai wa sai.  Rai tim Madu Yesu gaw grit nem ai hte wushat wakang hta sa shangai hkam sai.  Hpyen gumra n jawn ai sha lawze jawn nna, hpang jahtum pungkum kawng ningtsa e, hpyen ni a lata hta asum jaw let, kaya kahpa, jahpoi a sawng hkam nna, hkye hkrang la ai magam bungli hpe galaw lai wa sai.  Karai Kasang a hpung shingkang daru magma hpe myit mada nga ai shinggyim masaha ni gaw, Karai Kasang a shagrit shanem ai, asum jaw ai, kaya kahpa hkrum hkam ai lam ni hpe n chye na lu nga ai.  Tinang a hpung shingkang arawng sadang hte nhtan shai nna, n myit mada ai wudang n- tsa hta shi a lam sa madun dan ai gaw, Karai Kasang shi hkum hpe makoi magap let sa madun dan ai, ngu nna myit sawn lu nga ai.  Shinggyim masha a bawnu machye machyang hte myit sawn yu yang, hpung shingkang arawng sadang rawng ai, awng padang lu ai Karai Kasang hpe sha chye na hkap la lu nga ai.  Hkristu a kaya kahpa hkrum ai, zingri zingrat hkrum ai, matsan mayan hkrum ai, gawng kya ai hte hpang jahtum si hkam ai lam ni yawng gaw, shinggyim masha a machye machyang hte nhtan shai ai, n hkap la lu ai lam ni rai nga ai. Dai majaw kasa Pawlu Korinhtu Hpung masha ni hpe tsun ai gaw:- Hkristu Yesu hpe shi a wudang hta jen da ai lam hta kaga hpa mung n chye dum ai lam tsun ai rai nga ai (1 Kor 2:1-2).  Bawnu machye machyang hku nna n chye na lu ai Karai Kasang hpe, gara hku chye chyang lu na rai ta?  Ga san kaba san na lam nga nga ai. Mahtai gaw, ta tut asak hkrung lam hta Karai Kasang hte hkrum kadup ai shaloi she, chye lu na lam rai nga ai.  Tinang a hpaji machye machyang, ja gumhpraw sut gan, arawng aya ni a ntsa hta gumrawng nga yang, Karai Kasang hpe n chye lu nga ai.  Karai Kasang a man e n ging dan ai, mara lu ai, si ging ai ngu hkam la nna tinang hkum hpe shagawm kau ai shaloi she Karai Kasang hpe chye chyang lu na rai nga ai.  Dai majaw Martin Luther tsun ai gaw: – "Laika hti hka ja, myit sawn sumru ai hku n re sha, kaja wa ta tut asak hkrung let, jahpoi asawng kaya kahpa hkrum, hpang jahtum si hkam ai hku nna she, Karai Kasang hpe chye chyang ai hpaji ninghkring byin wa lu ai," ngu ai rai nga ai. Lam mi hku tsun ga nga yang, Madu Yesu hkawm ai wudang lam hta n hkawm yu ai sha, shi a lam hkum tsup hkra n chye lu ai lam rai nga ai.  Dai hte maren   Karai hpaji ninghkring Karl Barth tsun ai gaw: – "Wudang ntsa jahpoi asawng, kaya kahpa hkrum ai lam hta, Hkristu gaw Karai majing re ai lam hpe hkum tsup hkra madun dan ai lam rai nga ai. Kaga hpara shaje ni n galaw lu ai, tinang hkum hpe shagawm kau nna shinggyim masha sa tai let si hkam ai lam gaw, Karai Kasang shinggyim masha ni hpe wanglu wanglang tsaw ra lu ai shi a shing-yan hpe adan aleng sa madun dan ai lam rai nga ai."  Mungkan ga ntsa e byin ai - yawn hkyen hkrum ai, zingri zingrat hkrum ai, n tara ai hku adip arip hkrum sha ai shara shagu hta, Karai Kasang shang lawm nga nna, dai shara ni hta shi a tsaw ra myit hte myit ru yawn hkyen lam ni hpe mu chye hkam sha ai wa gaw, Krai Kasang hpe chye chyang ai lam hta hkum tsup wa sai, ngu tsun lu nga ai.  Ndai lam hte seng nna, Latin American Karai hpaji ninghkring Jon Sobrino tsun ai gaw – "Yesu hpe chye lu na lam langai sha nga ai.  Dai gaw tinang asak hpe ap nawng let shi  a hpang hkan nang nna, labau hta shi ahkyak a hkya tawn ai lam ni hta hkan sharau nang let, shi a mungdan anhte a ka-ang e dik tup wa lu na matu, shakut shaja na lam rai nga ai."  Ndai zawn ta tut asak hkrung lam hte Karai Kasang a mungdan mungkan ga hta dik tup wa lu na matu shakut shaja let, Hkristu hpe grau grau chye chyang wa lu na matu myit mada nga ai ni a marang e, myit mada shara n nga ai shara ni hta, myit mada shara ni bai byin pru wa lu nga ai.

V. Mungkan Ting Karai Kasang Hpe Chye Chyang Wa Lu Na Lam

       Shinggyim masha ni hku nna, Karai Kasang hpe hkum tsup hkra chye chyang lu na yak ai rai tim lani mi na n htoi hta kaji htum ai wa kaw nna kaba htum ai wa du hkra, Karai Kasang hpe chye chyang lu na rai nga ai.  Dai nhtoi hta Karai Kasang shi nan shi a lam hpe sharin ya na rai nna, Langai hte langai Karai Kasang hpe chye mu, ngu tsun hkat na lam n nga nga sai (Hebre 8:11; Esaia 54:13).  Karai Kasang hpe chye chyang ai lam mungkan ting hta pri rai wa ai nhtoi hta shada da zingri ai hte jahten shaza hkat sana n rai; hpyen ni shada da mung mara raw hkat lu let jinghku ni tai wa nna, tara rap ra ngwi pyaw sim sa galu kaba ai mungkan byin wa na rai nga ai (Esaia 11:6-9).  Ndai lam ni gaw kam sham ai Hkristan ni myit mada nga ai "ginding ga nnan" rai nga ai hte maren, dai mungkan byin wa lu na matu Karai Kasang hta sha lit nga ai n rai; shi hpe chye chyang ai ni yawng hta mung  lit nga nga ai.  Dai majaw mungkan ting Karai Kasang hpe chye chyang wa lu na hte, shi sharawng awng ai mungkan byin tai wa na matu shakut shaja sa wa ga law.

Mungga lajang ai

Zinghang Lat Nawng

J.W Chyum Hkawlik

Nawng Nang.