Anhte a Myit mada shara Madu Yesu Hkristu

Ka lajang ai – Sara Zinghang Lat Nawng (KTC)

Chyum ga: Esaia 9:2-7,  Mahte 1:23,   Luka    2:8-14

I. Ga Hpaw

          Tsa ban 18 hta German philosopher Immanuel Kant gaw shingyim masha ni a chye chyang galu kaba wa ai labau hta a hkyak ai ga san masum hpe san lai wa sai.  Dai ni gaw 1) Ngai hpa baw chye lu na?

2) Ngai hpa baw hpe galaw ging ai?

3) Ngai hpa baw hpe myit mada lu na ngu ai ga san ni rai nga ai. 

Ndai ga san ni hta machye machyang hte seng nna masha gaw ram ging ai daram kung kyang sai hpe mu lu nga ai.  Machye machyang law wa sai hte maren hpa baw galaw ging ai ngu hpe chye na ai daram rai nga sai. Dai ni na ten hta shingyim masha ni a matu a hkyak dik wa ai ga san gaw "ngai hpa baw hpe myit mada na" ngu ai rai nga ai. Shingyim masha ni kade daram chye chyang wa ai raitim dai ni mungkan hta byin nga ai lam ni gaw mai kaja lam ni hta n hkru  n kaja ai lam grau law htam nga ai hpe mu lu nga ai.  Masha shada da sat ai, nat ai, dip lu dip sha, amyu madang ginghka, shingra tara tara hpe jahten sharun, masha sen wan a asak hpe chyahkring mi laman si sharu kau lu ai lak nak kaba ni mungkan hta hpring pri rai nga ai.  Ningre n hkru n kaja lam ni a myu myu a majaw shinggyim masha ni " hpa baw hpe myit mada na" ngu ai ga san ahkyak wa ai gaw mau shara n nga nga ai.  Tsun ga nga yang ningsin htat wa magang ninghtoi hpe marit wa magang rai nga ai hte maren myit mada shara n nga wa magang myit mada shara  hpe ra kasit wa magang rai nga ai.

II. Myit mada ai lam hpe n kam ai ni

        Greek ni a maumwi mausa hta myit mada ai lam hpe shinggyim masha ni a myit shanut kau ya ai n hkru n kaja ai wa re ngu mu mada nga ai.  Sinna ni a ga malai hta "myit mada ai hte la dingda ai lam gaw masha law law hpe mana shabyin nga ai" ngu tsun da nga ai.  Albert Camus ngu ai French philosopher tsun ai gaw "a tsawm sha myit yu u, ngut jang hkum myit mada" ngu ai rai nga ai.  Hpa majaw nga yang myit mada lam hpe mung masa galaw ai ni hte sut hpaga ga ai ni tinang a akyu a matu myit mada lam hpe jaw nna teng byin nga ai lam ni hpe makoi magap jahten sharun kau ya chye ai majaw rai nga ai.  K K hpe n kam ai ni mung Hkristan ni hpe mungkan ga hte seng nna myit mada shara hpa n tawn da ai ni ngu nna tsun nga ma ai. Hkristan law malawng gaw htawm hpang prat a lam, kaga mungkan a lam ni chyu sha myit nga nna dai ni mungkan hta byin nga ai mayak mahkak lam ni hte n seng ai zawn nga nna mungkan ga a lawan hten wa na matu she myit nga ai majaw rai nga ai.  Karai Kasang hpe n kam ai communist ni hta mahtang mungkan ntsa tara rap ra ai shinggyim wuhpawng byin wa na matu myit mada shara kaba tawn da ai lam nga nga ai ngu tsun nga ma ai.

III. Myit mada shara jaw lu ai makam masham

       Lahta na hte shai nna Chyum laika hta myit mada shara hpe mai kaja ai, asak hpe jaw ai, Karai kasang a daru magam hku nna chye na nga ai.  Karai Kasang a ga sadi hpe kam sham manoi manat let mai kaja ai shawng lam byin pru wa na myit mada ai lam gaw Hkristan makam masham a hkri dun langai rai nga ai.  Myit mada ai lam gaw masha langai a asak hpe gaman lila byin shangun ai nre sha atsam ningja jahpring ya nga lu ai.  Myit mada shara hte asak hkrung ai wa gaw shawng lam nnan (future) hpe woi shadu ai wa rai nga ai.  Karai Kasang hpe kam sham ai ni yawng gaw shawng lam hte seng nna myit mada shara nga ai rai nna myit mada ai lam hpe jasum kau ai ni gaw Karai Kasang hpe mung  jasum, kau ai ni rai nga ai.  Dante ka ai "Divine comedy" ngu ai laika hta ngarai mung a chyinhka ntsa hta "ndai kaw shang ai ni yawng myit mada ai lam hpe tawn da u" ngu ka da nga ai.  Myit mada shara n nga sai ni yawng gaw ngarai mung hta rai nga sai hpe tsun mayu nga ai.

IV. Myit mada shara kaba byin pru wa ai lam

       Yesu Hkristu Bethlehem mare hta shangai chyinghkai wa ai lam gaw lamu kasa ni tsun ai hte maren mungkan masha yawng a matu na chying kabu hpa shiga rai wa sai.  Hpa majaw nga yang;

1)      Karai Kasang gaw sumsing tingnyang hpe tawn kau da nna mungkan ga a ruyak manghkang yawng hta shi nan shang lawm let dai lam ni kaw nna hkyehkrang la na matu shangai wa ai majaw rai nga ai (Matt. 1:23; Philp. 2:6-7).  Yesu Hkristu hpe kam sham ai ni yawng gaw jahten sharun hkrum nga ai mung kan ntsa hta kadai mung n jahten kau ya lu ai asak hpe mu lu nga ai.  Wudang ntsa hta si du hkra mungkan masha ni a nni nkri hta shanglawm kahkyin gumdin ai a marang e dai myit mada lam byin pru wa ai rai nga ai.  ". . . shi gaw anhte a ana a hkya gun kau ya nna, anhte a yawn hkyen ai hpe, hpai kau nu ai" (Esaia 53:4) hte maren shangai wa sai Yesu Hkristu hta hpaw madun dan ai KK a tsawra myit gaw myit mada shara n nga ai ni a matu myit mada shara kaba shabyin ya nga sai.

2)      Karai Kasang gaw Alpa hte Omega ngu ai hte maren moi prat, ya prat, htawm hpang prat du hkra na madu rai nga ai majaw shangai wa sai madu Yesu a hkyehkrang la  ai magam bungli gaw mani, dai ni na matu sha n rai n dai mungkan a hpang jahtum n htoi hta shi nan bai yu sa wa let shi sharawng awng ai mungkan shabyin na matu du hkra lawm nga ai.  Dai majaw madu Yesu shangai wa ai majaw na chying kabu lu ai lam gaw dai ni na matu sha n rai hpang jahtum n htoi ten na du hkra kabu lu ai lam rai nga ai.

3)      Yesu shangai wa ai a ten gaw mungkan masha ni shi hpe ra kasit dik ai a ten hta shangai wa ai majaw na chying kabu gara lu ai lam rai nga ai.  Greek laika hta a ten a hkying hte seng nna "chronos" hte "kairos" ngu ai ga si lahkawng lawm nga ai.  Chronos gaw nayi hte shata hti laika ni hte shadawn mai ai a ten hpe tsun mayu nga ai.  Kairos a lachyum gaw a ten a hkying du nna (sh) jaw ang ai a ten hta hpring tsup wa na matu byin wa ai mabyin ni a aten hpe tsun nga ai.  Yesu shangai wa ai lam gaw shinggyim masha ni a labau hta hpring tsup ai lam byin wa na matu kairos a ten hta byin wa ai lam rai nga ai.  Israela amyu masha ni meshia hpe moi moi prat kaw nna la dingda wa ai raitim shanhte a myu masha ni Roma ni a npu hta up sha hkrum ai aten hta mahtang meshia paw pru wa ai lam gaw shinggym masha ni myit mada shara n nga na zawn rai nga ai a ten hta hkum tsup kup ai lam byin wa ai rai nga ai.  Dai ni anhte n kam myit mada mat sai sha myit mada nga ai lam ni hpa rai ta?  Yesu Hkristu shangai wa ai a marang e anhte n gwi myit mada mat sai lam ni anhte a matu myit mada lam byin tai wa sai.

V.  Myit mada shara lu la ai ni a asak hkrung lam

            Myit mada ai lam gaw bawnu machye machyang theory hte sha seng ai nre sha ta tut asak hkrung lam hta Karai kasang a hkye hkrang la ai ga sadi byin pru wa ai re majaw langai hkrai a asak hkrung lam hta galai shai lai lam ni byin pru wa shangun nga ai.  Myit mada ai lam hpe lu la ai a marang e anhte gaw

1)yawng mayang hpe hkam mana, hkam jan lu ai atsam, kamsham ai ningja lu la nna, shakut sharang ai hte hkye hkrang la ai madu hte a rau asak hkrung shangun lu nga ai (1Cor. 13:7).

2) ngang kang ai a bandung shadaw hpe lu la let a sum n jaw ai sha dai bandung shadaw du hkra n yit  n hprai gat shadu na a tsam lu la nga ga ai. (Rom. 8:25).  N dai bandung shadaw du lu na matu hkring let la nga ra ai a ten ni nga ai zawn n sim n sa shakut sharang galaw shakut ra ai aten ni mung nga nga ai. Ndai lam ni gaw anhte hpe kung kyang ai asak hkrung lame de woi shadu nga ai.

3) Tinggyeng myit ni hpe tawn kau da nna Yesu Hkristu hte Karai Kasang a ntsa maju jung shangun nga ai. Anhte lu la ai myit mada shara gaw langai hkrai a matu sha n rai mungkan dang hta yawng a matu re hpe myit dum shangun nga ai (1 Cor.15:18).

4) Anhte a mai kaja ai magam bungli, anhte a a tsam marai a ntsa shamyet shanat ai nre sha karai Kasang a chyeju san san a majaw byin wa ai lam re hpe kam sham shangun nga ai (1Tim.1:1; Col. 1:27).

           Anhte a matu nachying kabu hpa shi ga rai nga ai hkye hkrang la ai madu hpe lu la nga saga ai majaw dai ni anhte a bu ga ginra ni hta dai myit mada shara kabu hpa shi ga hpe yawng lu la hkra jawm shakut ga law.

***************************************